(Xin được mượn tên cuốn tự truyện của tiến sĩ Paul Kalanithi để làm tựa đề cho bài viết này.)
Năm 2013, bố tôi qua đời sau một thời gian chống chọi với bệnh tật. Dù cả gia đình đã có sự chuẩn bị tinh thần từ trước nhưng khi chuyện đó thật sự xảy ra, nó vẫn là một nỗi đau đột ngột mà không ai muốn tin là sự thật. Khi bác sỹ nói “còn được vài tháng”, gia đình tôi đã bám níu vào đó để hi vọng là thời gian sẽ được dài hơn, dài hơn một chút nữa… Đã 10 năm trôi qua nhưng tôi vẫn nhớ như in những gì xảy ra trong cái đêm mà bố mãi mãi rời xa gia đình, cũng đúng vào đêm tôi trực trông bố trong bệnh viện. Tôi đã gào thét điên loạn để gọi bác sỹ khi giữa đêm khuya mọi người đều đang say ngủ. Tôi và em họ dìu bố qua phòng cấp cứu, người bố nặng trĩu như một gốc cổ thụ bị đốn ngã. Và giây phút khó khăn nhất tôi phải đối mặt là khi phải gọi điện cho mẹ. Chưa nghe tiếng nói đã nghe tiếng khóc nức nở của mẹ trên điện thoại – những cuộc gọi lúc nửa đêm luôn báo trước những điều chẳng lành.
Những ngày sau đó, hằng đêm tôi vẫn khóc ướt gối. Tôi nhớ lại những kỷ niệm về bố, thời bố còn mạnh khỏe với nụ cười rất tươi. Thuở tôi còn là cô nhóc bé tí, bố đi Nga công tác vẫn luôn nhớ con gái nhỏ và gửi về cho tôi khi thì con búp bê, khi thì cái váy, khi thì bộ chỉ màu thêu… Bố mua cho tôi hàng đống sách và khuyến khích tôi đọc thật nhiều, học thật nhiều. Rồi khi tôi lớn lên, vào đại học, đi làm, cái tôi phình ra, tôi bắt đầu cãi giỏi. Bố thì tuổi tác dần cao nên cũng nóng nảy và dễ cáu bẳn hơn. Có những hôm mải vui với chúng bạn, bố dặn 10h tối phải có mặt ở nhà thì 10h tôi mới rời cuộc chơi đi về, thế là bố mắng cho một chập và mặt tôi sưng lên như cái mâm, nghĩ là bố áp đặt, khó tính, bảo thủ. Giờ đây khi đã làm mẹ, tôi mới hiểu nỗi lo âu đến nóng ruột gan về an toàn của những người thân yêu khi đi đêm về hôm là như thế nào. Kể từ khi đi làm, gần như tôi đã không còn trò chuyện với bố nữa. Có chăng là dăm ba câu chóng vánh về công việc và cuộc sống trong bữa cơm tối cùng cả nhà.
Thế rồi bố ốm. Bố vốn là người chăm tập thể dục nên tạng người chắc chắn lắm, nhưng từ khi ốm, bố sụt cân nhanh, gầy rộc hẳn đi. Râu tóc bạc phơ trắng xóa. Nhìn bố mặc bộ quần áo của bệnh viện rộng thùng thình mà xót xa. Bố xưa nay không theo đạo, cũng ít khi đi chùa chiền. Nhưng tôi mãi mãi không thể quên được cái Tết đầu năm 2013 khi cả nhà đi chùa, trong một chiều đông lạnh xao xác, cảnh chùa tịch mịch với hương trầm thơm phảng phất, hình ảnh bố gầy gò, thành tâm chắp tay trước các ban và nguyện cầu sức khỏe. Hình ảnh ấy khiến tôi nhận ra, trước quy luật sinh – lão – bệnh – tử bất biến, con người thật nhỏ bé. Và khi phải đối diện với sự ra đi, tâm linh là nơi duy nhất con người ta có thể dựa vào để có thêm niềm tin chống chọi với số phận.
Sau khi bố mất, tôi hay tự hỏi mình, cái chết liệu có đáng sợ hay không? Và nếu như một mai kia đến lúc phải từ giã cõi đời, tôi sẽ nghĩ đến điều gì trong những giây phút cuối cùng?
Tôi chợt nhận ra, khi cận kề cửa tử:
Những người mà ta muốn gặp nhất, là người ta yêu thương nhất trong cuộc đời này.
Những điều ta muốn làm nhất, chính là thứ quan trọng nhất với chúng ta. Nó có thể là lý tưởng sống, hoặc có thể là điều khiến ta hối hận vì đã không làm nó khi còn có thể.
Cái chết không đáng sợ khi chúng ta đã sống một đời hết mình: đã bày tỏ lòng yêu thương với những người ta yêu, đã dám làm tất cả những điều ta muốn. Không còn gì để nuối tiếc, thì sự ra đi sẽ nhẹ nhàng như một hơi thở.
Điều ngộ ra này đã làm thay đổi hoàn toàn nhận thức và hành vi của tôi. Tôi quyết định mình phải sống một cuộc đời tự do của chính mình chứ không phải vì ai khác, không phải vì xã hội cho rằng phải làm như thế này mới là đúng chuẩn mực, mới là “bình thường” mà tôi sẽ phải hành xử như vậy. Tôi cũng quyết định rằng những điều muốn làm, tôi sẽ làm ngay chứ không chần chừ, trì hoãn. Bởi vì, có thể sẽ không bao giờ tôi còn có cơ hội để làm những việc đó nữa.
Và sau này, khi phải đứng trước những lựa chọn khó khăn, giữa nhiều chỉ được chọn một, mà đấu tranh tư tưởng hay phân tích thiệt hơn mãi vẫn không thể quyết định được, thì có một câu hỏi luôn giúp tôi tháo gỡ vấn đề. Câu hỏi đó là: “Nếu hôm nay là ngày cuối cùng mình còn sống trên cuộc đời này, thì lựa chọn nào là điều mình muốn làm nhất?”. Gần đây, khi phải chọn giữa việc tiếp tục đi làm hành chính (một công việc có chế độ đãi ngộ tốt, công ty có tiếng tăm, đồng nghiệp thân thiện nhưng việc bận bịu như con mọn, trong khi tôi lại còn 2 em bé nhỏ xíu ở nhà, khiến tôi cảm thấy burnt out, và tôi cũng không hề yêu thích công việc này), hay chọn nghỉ ở nhà, làm freelancer (để có thời gian chăm sóc cho chồng con và bản thân, được chọn một công việc mà mình thật sự yêu thích để làm, đổi lại là thu nhập bấp bênh, một tương lai có vẻ khá mờ mịt, chưa kể lời dị nghị của xóm làng là thất nghiệp ăn bám), tôi đã viết xuống ưu nhược điểm của từng phương án không biết bao nhiêu lần nhưng vẫn không quyết định được. Đã quyết định nghỉ, rồi lại tiếc công việc tốt, lại tự động viên cố gắng đi làm thêm vài năm. Rồi lại stressed, lại kiệt sức, lại thấy mình như một con zombie nơi công sở, lại muốn nghỉ… Một vòng tròn cứ lẩn quẩn như vậy, cho đến khi có một sự việc xảy ra trong gia đình, khiến tôi phải lựa chọn dứt khoát: Đi làm tiếp hay nghỉ? Và lúc đó, tôi đã tự hỏi mình câu hỏi kia: “Nếu chỉ còn sống nốt ngày hôm nay, mình sẽ chọn gia đình hay tiền bạc?” Mọi thứ bỗng trở nên sáng tỏ như ban ngày, và tôi nộp đơn nghỉ việc ngay sau đó.
Một cánh cửa khép lại, một cánh cửa khác sẽ mở ra. Tôi tin rằng, sự ra đi của bố chính là để nhắc nhở tôi sống một cuộc đời ý nghĩa hơn, “thật” hơn với chính mình. Ở trên cao kia, Người chắc chắn vẫn dõi theo từng bước tôi đi và phù hộ cho tôi những điều tốt lành nhất.
Và tôi cũng mong muốn lan tỏa ý nghĩa sống tích cực đó đến với những người quanh. Đó là lý do tôi viết blog này để chia sẻ những trải nghiệm sống trên những chặng đường mình đã đi qua, hi vọng sẽ có ích cho ai đó, vào một lúc nào đó.
Bạn ơi, nếu bạn đang cảm thấy cuộc sống này thật ngột ngạt, hãy tự hỏi mình: “Nếu hôm nay là ngày cuối cùng mình còn sống trên cõi đời này, mình sẽ muốn gặp ai và làm điều gì nhất?” Tôi tin, bạn sẽ nhận ra những điều trân quý nhất cuộc đời mình một cách thật giản dị chứ không phải những thứ hào nhoáng như địa vị hay tiền bạc đâu.
Và ngay khi còn có thể, hãy yêu thương những người bạn cần yêu thương, hãy sống một cuộc sống của chính bạn chứ không phải của ai khác, bạn nhé.
Mình có 1 cái hẹn lâu lắm rồi đấy con bạn😜