Lần lượt tôi được gặp các bạn Điều phối viên (PC) đến từ các nước khác nhau trên thế giới, chúng tôi thuộc nhiều độ tuổi, màu da và nền văn hóa khác nhau. Với vốn Tiếng Anh võ vẽ, tôi cố gắng bắt chuyện với các bạn. Điểm chung của tất cả mọi người là sự thân thiện và tốt bụng, có thể một phần đến từ việc chúng tôi đều làm công tác cộng đồng. Đây là lần đầu tiên tôi được nghe Tiếng Anh pha trộn âm sắc của nhiều vùng miền đến như vậy, thế nên tôi đã phải vật lộn với trải nghiệm nghe trong suốt một tuần sau đó.
Đúng là người làm công tác tổ chức, tôi thấy các bạn nước chủ nhà thực sự chăm chút từng chi tiết nhỏ cho PC “khách” (tức là các PC không sống ở Mỹ). Khi tôi ngủ dậy sau một chuyến đi dài, mở mắt ra đã thấy ai đó đặt lên giường mình một bì thư Welcome với lời chào mừng nồng hậu viết tay và một số thông tin liên lạc cần thiết, cùng một bì tài liệu dày đóng chỉn chu. Tôi đặc biệt thích các tập tài liệu hoặc sổ notebook ở đây vì đều có gắn kèm túi zip để người viết có thể cất các trang viết thêm bên ngoài, hoặc chứng từ hóa đơn vào cùng một chỗ rất tiện. Tôi hay bị ấn tượng với những điều nhỏ bé như vậy chứ không phải những thứ to tát hoành tráng, vì tôi nghĩ, nếu không quan tâm thật sự đến ai đó thì những cái nhỏ như thế rất dễ bị bỏ qua.
Trong khóa học, chúng tôi chia sẻ với nhau kinh nghiệm làm mission ở các nước xem có thể áp dụng điều gì tốt hơn vào cách làm hiện tại hay không, và được củng cố lại bộ kiến thức tiêu chuẩn của PC. Lớp học rất vui và chúng tôi học được nhiều điều thú vị từ nhau. Có những PCs đáng lẽ trong Tiếng Việt thì tôi phải gọi là “cô” vì cô lớn tuổi hơn tôi nhiều, cách cô share kinh nghiệm làm việc, và quan tâm đến các bạn đồng nghiệp trong suốt chương trình đúng là của người từng trải. Có bạn như Tim Lu thì trẻ trung, xông xáo, lúc nào cũng vui vẻ và khuấy động bầu không khí trong lớp, nhưng bạn cũng là người vô cùng tinh tế và chu đáo hỏi han các bạn PC khác có gặp khó khăn gì khi đến Mỹ không. Tim cũng là người gửi tới từng PC những chiếc thiệp tạm biệt viết tay khi chương trình training kết thúc. Một cô bạn người Venezuela hào sảng và hài hước, bạn gái đến từ Ấn Độ vô cùng dịu dàng, anh bạn Ma người Trung Quốc thì láu lỉnh… còn các bạn PC Mỹ thì ai cũng đáng yêu và supportive cực kỳ. Hàng ngày sẽ có một bạn Mỹ lái ô tô qua nhà ông bà chủ tịch đón nhóm PC khách đến văn phòng tổ chức, tối lại đưa về. Trong nhà ông bà và trên xe ô tô đều có máy sưởi, thành ra cả đống áo khoác to sụ, quần jeans và đôi bốt da nặng trịch của tôi trở thành vô dụng, trong khi cái cần nhất là adapter chuyển nguồn điện thì không có, tôi đành mượn tạm các bạn trong thời gian học.
Tham gia khóa học tôi mới biết, dù người Mỹ nói tiếng Anh là thứ tiếng phổ cập nhất thế giới, nhưng họ vẫn học thêm ngoại ngữ. Và tiếng Tây Ban Nha là lựa chọn nhiều nhất của các bạn (theo như một bạn PC Mỹ nói với tôi). Thảo nào mà trong lớp, tôi thấy cô bạn đến từ TBN lúc nào cũng có một bạn Mỹ đi kèm để phiên dịch lời giảng từ tiếng Anh sang tiếng TBN. Lúc đó đang chống chọi với cái tai nghe Tiếng Anh lùng bùng, tôi nghĩ liệu có khi nào người Anh-Mỹ chọn học phổ cập tiếng Việt cho mình đỡ khổ không nhỉ 🙂 Đùa vậy nhưng tôi nhận ra người Mỹ còn phải học thêm ngoại ngữ, thì mình càng phải nhuần nhuyễn Tiếng Anh để có thể kết nối với bạn bè quốc tế trong thế giới phẳng này.
Một điểm tôi rất thích ở các bạn nước ngoài là việc họ trao đổi các vấn đề mâu thuẫn hoặc quan điểm trái ngược một cách vô cùng thẳng thắn và cởi mở. Không phải úp mở, không phải rào trước đón sau, không phải bằng mặt không bằng lòng, không sợ mang tiếng trẻ ranh dám cãi người lớn… Không đồng ý, sẵn sàng nêu quan điểm một cách lịch sự và từ tốn, với các luận cứ rõ ràng. Bên bị phản bác cũng bình tĩnh và open lắng nghe, rồi hai bên sẽ đưa thêm luận điểm để thống nhất cách làm tối ưu nhất trên tinh thần win – win, chứ không phải chọn anh hay chọn tôi, hay là OK theo ý anh nhưng tôi tự ái một rổ, hoặc là phải thắng bằng được để thể hiện mình giỏi hơn, quyền lực hơn, hiểu biết hơn người khác.
Tôi cứ nghĩ người Mỹ thì ăn đồ ăn nhanh nhiều, nhưng thật ra các bữa phụ họ ăn rất healthy. Trong giờ học, thỉnh thoảng lại có một bạn ôm cái bát nhôm to như một cái thau, ở trong đựng cà chua bi, cà rốt bao tử, dưa chuột bao tử, ngô ngọt ngâm… đi một vòng quanh lớp, mỗi người nhón một ít nhai rau ráu như đàn thỏ. Còn các bữa chính thì mỗi bữa, các bạn chủ nhà lại sắp xếp để team ăn ở một quán đặc sản của một nước khác nhau để trải nghiệm. Ngày nào cũng học từ 9h sáng đến 6h tối, sau đó các bạn đưa đi ăn tối, rồi đưa đi chơi, hôm thì đi xem thi đấu khúc côn cầu, hôm thì xem biểu diễn nhạc sống rock hoặc jazz… Tôi thật sự quý mến sự chu đáo ấy mặc dù không hứng thú với mấy món giải trí đó lắm.
Bữa ăn đáng nhớ nhất của chúng tôi là bữa tối chia tay cả đoàn trước khi chương trình kết thúc. Hôm đó, tất cả PCs về nhà ông bà chủ tịch tự nấu ăn. Chúng tôi tự làm mỳ Spaghetti và một số món khác. Mỗi người một tay một chân tíu tít. Sau đó là bữa tiệc nhỏ ấm cúng và màn biểu diễn văn nghệ. Gọi là biểu diễn chứ đơn giản là mọi người tự đứng lên đàn hát ngẫu hứng. Tim chơi piano, Sam chơi guitar, Ma, Joey hát… rồi lần lượt những người khác. Tuy chỉ là các tiết mục cây nhà lá vườn nhưng tôi thấy ai nấy hát và chơi nhạc cụ hay như nghệ sĩ chuyên nghiệp. Số khác thì tỏa đi chơi bóng bàn, bi-a… Mỗi tôi trơ khấc ra vì chả biết hát hò lẫn chơi món gì. Các bạn Mỹ lại tưởng tôi ngại ngùng nên cứ hỏi thăm sao không ra chơi với mọi người. Ngại quá, tôi đành đánh liều ra chơi vài ván bóng bàn dù trước giờ chưa bao giờ sờ đến cái vợt. Chỉ thương bạn chơi cùng tôi phải nhặt bóng lia lịa vì tôi toàn đánh ra ngoài 🙂 Hỏi ra mới biết là ở Mỹ thì các hoạt động nghệ thuật và thể dục thể thao gần như là môn học bắt buộc bên cạnh học văn hóa, nên ai cũng biết chơi giỏi một vài loại nhạc cụ và thể thao. Trong khi đó, ở nước ta thì việc dạy trong trường vẫn thiên nhiều về kiến thức, văn hóa (tầm lứa tuổi GenZ bây giờ thì được cải thiện hơn do ảnh hưởng du nhập từ nước ngoài vào VN, đặc biệt là số lượng trường quốc tế cũng hiện diện nhiều hơn). Phải chăng vì thế mà khi ra cuộc sống, các bạn nước ngoài thường thể hiện tự tin hơn, khả năng giao tiếp và kết nối xã hội tốt hơn, work-life balance và thể chất cũng tốt hơn chúng ta? Thực sự thì nghệ thuật và thể chất là hai thứ không thể tách rời khỏi cuộc sống, bên cạnh tri thức. Nghệ thuật giúp ta cảm nhận vẻ đẹp cuộc sống, thể thao giúp ta sống khỏe mạnh. Phát triển đủ 3 cực: Tri thức – Cảm nhận nghệ thuật – Thể chất mới là phát triển toàn diện và lành mạnh. Nhận ra điều này đã khiến tôi thay đổi định hướng giáo dục cho con cái mình về sau, cũng như hạ quyết tâm sau này nhất định mình phải học cho được một loại nhạc cụ hoặc hình thức nghệ thuật nào đó, và chăm vận động thân thể hơn.