Khi nghĩ về những việc muốn làm nhất, ở những thời điểm khác nhau, tôi sẽ có một danh sách khác nhau. Nhưng “làm gì đó có ích cho cộng đồng” luôn hiện diện như một gạch đầu dòng trong đó. Tại thời điểm nghỉ công ty thứ 3, tôi quyết định apply vị trí Điều phối viên chương trình của một tổ chức phi chính phủ (NGO).
Đây là công việc có tính chất hoàn toàn khác so với những việc tôi làm trước đó. Nơi tôi làm việc là một tổ chức nhân đạo chuyên tài trợ các ca phẫu thuật miễn phí cho trẻ em bị dị tật hàm mặt. Nhiệm vụ của vị trí này là điều phối chung hoạt động của các chương trình phẫu thuật (thường gọi là mission) diễn ra ở khắp các tỉnh trên cả nước, từ những công việc pre-mission như lên thông báo về chương trình, chuẩn bị logistic về ăn ở đi lại cho đoàn công tác, chuẩn bị giấy tờ hỗ trợ nhập cảnh cho đoàn bác sỹ nước ngoài, đến việc tổ chức và phối hợp hoạt động giữa nhiều bên trong và sau mission để đảm bảo chương trình diễn ra thành công và an toàn. Những bên liên quan gồm bệnh nhân, tình nguyện viên y tế (các bác sỹ, y tá của các bệnh viện đối tác), tình nguyện viên phi y tế (các bạn trẻ muốn chung sức cho chương trình, hỗ trợ các tác vụ không liên quan đến nghiệp vụ y-dược), nhà tài trợ, chính quyền địa phương, đơn vị truyền thông, cơ quan bảo trợ trẻ em…
Lần đầu tiên tôi làm việc ở vị trí phải tương tác với nhiều đối tượng cùng lúc đến vậy. Thoạt đầu tôi bị ngợp và stress khá nhiều. Nhưng phải nói rằng, chính công việc này khiến tôi hiểu và trân quý hơn những người chủ động lựa chọn gắn bó cuộc đời mình với công tác xã hội và cộng đồng. Nó mang lại cho tôi niềm hạnh phúc và cảm thấy mình có giá trị khi giúp đỡ người khác, nhất là những người yếu thế trong xã hội. Nó cũng khiến tôi biết yêu trẻ con (trước đó, thú thật là tôi thấy tụi trẻ con thật phiền phức, suốt ngày ỉ ôi khóc lóc) và như một cái kết có hậu, giờ tôi đã có hai em bé thật dễ thương của riêng mình. Công việc này cũng khiến cho tôi biết trân trọng hơn những gì mình đang có khi chứng kiến nhiều cảnh đời khốn khó của bệnh nhân tham gia mission, thay vì cứ sân si so sánh, ghen tị với người khác. Nó mang lại cho tôi những người bạn mới, mỗi người thú vị theo một cách riêng và đôi khi sự thú vị đó khác hẳn tiêu chuẩn đo lường bề nổi của xã hội. Nó dạy tôi cách quán xuyến công việc đa nhiệm, cách linh hoạt ứng phó tình huống… và nhiều bài học không tên khác. Nhìn lại quãng đời 15 năm đi làm, đây là công việc có ý nghĩa cao đẹp nhất và mang lại cho tôi nhiều giá trị sống nhân văn nhất.
Tại đây, có một người để lại cho tôi ấn tượng cực kỳ sâu sắc, từ ngày đầu tiên khi tôi vào làm việc và được cử vào tp.HCM để học cách anh điều phối một mission. Cho tới tận bây giờ, khi tôi ngồi gõ những dòng này và anh đã mãi mãi ra đi ở một cái tuổi còn rất trẻ, ấn tượng đó vẫn không hề phai nhạt. Anh “Đẹp” – nickname đó có lẽ tới giờ vẫn làm rung động trái tim những người quen biết anh, bất kể nam hay nữ, già hay trẻ, người Việt Nam hay nước ngoài.
Lần đầu tiên gặp anh tại mission HCM, tôi cứ ngỡ là sẽ gặp một người anh đen sạm phong trần vì nắng gió khi lăn lộn qua hàng trăm mission lớn nhỏ. Nhưng không! Tôi sửng sốt khi trước mắt là một anh giai trắng trẻo thư sinh, mặt mũi “đẹp lồng lộn”, quần áo ôm body rất trendy và “đài các” (nguyên văn từ của anh tôi), thêm mùi nước hoa authentic thoang thoảng làm đầu tôi nhảy ra cả trăm dấu hỏi, không biết đây có đúng là ông anh mình cần gặp không? Ông ấy đẹp không tì vết thế này thì có làm việc không hay chỉ cưỡi ngựa xem hoa cho có?
Chỉ 5 phút sau, tôi biết mình đã lầm. Anh bảo tôi ngắn gọn, công việc này không cầm tay chỉ việc, em chưa cần làm gì trong mission đầu tiên này, cứ quan sát những gì anh làm rồi tự nắm bắt. Nói đúng một câu như thế rồi ông ấy thoăn thoắt chạy từ chỗ này sang chỗ kia, sắp xếp tổ chức đâu ra đó. Mà tôi để ý thấy anh bảo ai làm gì là người ấy làm răm rắp với tất cả sự nhiệt tình và vui vẻ. Cách tổ chức công việc khoa học, chu đáo và tinh tế từ những việc rất nhỏ. Tôi vốn là người hay lặng lẽ quan sát và đánh giá chi tiết nhưng cũng không thể tìm ra điểm nào để chê anh được cả. Thật sự khâm phục anh, chỉ có người đặt hết tâm huyết vào công việc mới có thể chú ý chăm chút đến từng góc nhỏ như vậy. Mission hôm ấy chỉ là khởi đầu, nhưng trong quãng thời gian làm việc về sau, tôi càng hiểu tại sao anh có thể giành được lòng tin yêu của tất cả những người xung quanh.
Trời Sài Gòn nắng chang chang, chương trình khám sàng lọc hôm đó rất đông bệnh nhân. Toàn team ai nấy mồ hôi mồ kê nhễ nhại. Thế mà anh tôi lúc nào cũng trong trạng thái dư thừa năng lượng, vừa điều phối công việc, vừa pha trò trêu chọc mọi người. Khiếu hài hước phải nói là đặc sản của anh Đẹp, và cũng không ngoa khi nói rằng anh là linh hồn của mọi cuộc vui. Anh đi đến đâu, nói câu gì là mọi người cười lăn cười bò đến đấy. Nhưng đằng sau những tiếng cười hi hi ha ha ấy là một trái tim nhân hậu ấm áp. Tôi nhận ra điều đó khi quan sát từ cách anh hỏi han và dặn dò gia đình bệnh nhân, cách anh ưu ái hơn một chút cho những gia đình quá khó khăn, hay cách anh quan tâm chia sẻ với các bạn TNV cả trong công việc và cuộc sống hàng ngày như những người em ruột thịt. Chẳng thế mà có hẳn một team các bạn TNV nhận anh tôi làm “Bố”.
Ở Hà Nội, chúng tôi thường kết thúc mission lúc 4h chiều. Nhưng trong HCM, thường một ngày làm việc sẽ kết thúc lúc 8h tối! Thế mà nguyên team TNV vẫn sung sức cho đến khi mọi việc xong xuôi. Điều này làm tôi hết sức ngạc nhiên, bởi suy cho cùng, công việc này chỉ là việc làm tình nguyện của các bạn, không được trả lương, không có trợ cấp, không có quyền lợi gì hết. Khi tôi hỏi mọi người, đa phần các bạn đều có chung một câu trả lời. Một phần vì vui khi giúp đỡ người nghèo, một phần nhiều hơn vì được truyền cảm hứng từ cách sống tích cực của anh Đẹp, “vì quý anh nên tụi em gắn bó đó giờ”. Các bạn kể nhiều chuyện điển tích về anh, nhưng tôi nhớ nhất là câu chuyện sau đây. Đôi khi NGO chúng tôi tổ chức chương trình phẫu thuật Bỏng miễn phí, bệnh nhân tham gia chương trình thường mang những di chứng Bỏng tàn phá nặng nề cả về tinh thần và thể chất. Trong một chương trình, có bệnh nhân nam tham gia nhưng cơ thể lâu ngày không tắm rửa do bị phỏng nặng co quắp. Bác sỹ yêu cầu phải lau rửa qua trước ngày phẫu thuật nhưng bệnh nhân không cho y tá động vào người. Thế mà anh Đẹp nói chuyện một hồi, bệnh nhân đồng ý để anh giúp. Anh tôi, miệng thì mắng bệnh nhân sao ở mất vệ sinh vậy, nhưng tay cẩn thận lau rửa cho người bệnh nhân với những vết bỏng đau đớn và đáng sợ. Không ai muốn và có thể làm điều đó, nhưng chính là anh tôi xắn tay vào việc.
Anh tôi dịu dàng với bệnh nhân, nhưng trong cuộc sống, ông ấy lắm khi đóng vai bà cô xéo xắt chua ngoa ra trò. Em ún làm ăn không cẩn thận đến nơi đến chốn, mắng luôn. Với đồng nghiệp, anh tôi phải gọi là thầy của lầy lội. Ai đời cả văn phòng chụp ảnh hội thảo mà ông ấy lấy nơ trang trí áo ghế đeo lên cổ đồng nghiệp, bao gồm cả sếp to lẫn sếp nhỡ, bắt chụp ảnh tập thể theo phong cách “gia tộc đá quý” 🙂 Nói chung là nên tránh xa anh Đẹp nếu không muốn đau bụng và rách miệng vì cười nhiều. Ấy thế mà, vẫn là anh tôi, người đi tới đâu mang tiếng cười tới đó, có thể khóc ngon lành khi xem một bộ phim cảm động. Tôi vẫn nhớ hôm anh dẫn tôi và chị B đi xem vở kịch “Hãy cho em gần anh thêm chút nữa” của Gào ở một sân khấu nhỏ ở Q3, đang chăm chú xem thì tôi nghe tiếng sụt sùi sau lưng. Ngoảnh ra sau, thấy ông anh mình mắt mũi đỏ hoe, tiêu tốn cả đống giấy ăn vì cảm thương nhân vật.
Anh tôi luôn sống tình cảm và quan tâm đến mọi người, nhưng những nỗi đau của bản thân, anh chỉ giữ riêng cho mình. Ngày anh ra đi, tôi và biết bao người quen của anh đã sững sờ khi nhận tin dữ một cách quá đột ngột. Chúng tôi không thể tin đó là sự thực, khi ngay cả trong những ngày cuối cùng, anh vẫn luôn quan tâm hỏi han, vẫn hài hước và khiến mọi người cười không ngớt như anh vẫn từng.
Bài viết này, tôi xin dành để gửi tới anh. Một người đồng nghiệp, một người anh, đã dạy cho tôi nhiều bài học sâu sắc về nhân sinh, về cách sống cho đi không tính toán, một nhân cách thiện lương và lạc quan dù có chuyện gì xảy ra. Anh đã an nghỉ, nhưng anh sẽ còn mãi trong trái tim những người đang sống hôm nay. Cảm ơn anh thật nhiều, con người Đẹp như chính cái tên của anh!