Có lẽ tôi là một người sống hướng nội đặc trưng, bởi vậy, tôi thường trò chuyện và đặt câu hỏi với inner self – con người bên trong tôi – về những khía cạnh tinh thần trong cuộc sống của mình. Và vì tôi cũng là một workaholic (người nghiện việc) chính hiệu, nên nhiều phần câu hỏi trong đó liên quan đến việc lựa chọn nghề nghiệp của bản thân.
Thuở mới ra trường, suy nghĩ chọn việc của tôi đơn giản lắm. Cứ chọn công ty tên tuổi, lương cao, nhiều tiền, nghe tên vị trí công việc có vẻ oách xà lách một chút là chiến! Rồi sau 3 công việc đầu tiên, tôi cảm thấy có cái gì đó không ổn. Tôi đã tìm được những công việc theo đúng tiêu chí của mình, tại sao tôi không cảm thấy vui khi đi làm?
Tôi bắt đầu thấy việc đi làm chỉ để kiếm tiền hình như có gì đó không đúng. Đi làm chỉ để kiếm tiền, có phải chúng ta đang dần biến tiền trở thành một thứ tối cao, một phần quá lớn trong cuộc đời mình không? Tôi cần tiền – khẳng định chắc chắn là như vậy, tôi không phải thánh nhân chỉ cần hít khí trời uống nước lọc mà sống. Nhưng điều đó KHÔNG đồng nghĩa với việc càng có nhiều tiền tôi càng thấy vui. Các nghiên cứu khoa học về tâm lý con người cũng chỉ ra rằng: thoạt đầu, niềm vui, cảm giác hạnh phúc của con người sẽ tăng tỷ lệ thuận cùng với sự tăng lên về tiền bạc. Nhưng mức độ tăng tiến về niềm vui sẽ chậm dần, chậm dần, và tới một ngưỡng nào đó, nó sẽ đi ngang và không tăng thêm nữa, cho dù lượng tiền vẫn tiếp tục tăng. Thử hỏi một người tỷ phú không thiếu gì tiền, mọi ước vọng vật chất xa hoa nhất, hiếm có nhất đều đã được trải nghiệm rồi, giờ được cho thêm tiền nữa, anh ta còn có thể thấy vui hơn không?
Vậy cái ngưỡng đó nằm ở đâu?
Với những người khác nhau, mức ngưỡng cảm thấy thỏa mãn về tiền là khác nhau. Người sống thiên về vật chất sẽ có mức ngưỡng cao hơn người sống thiên về tinh thần. Nhưng điểm chung là, khi đạt tới ngưỡng thì niềm hạnh phúc của người đó chỉ có thể tăng thêm bằng những yếu tố phi tiền, phi vật chất, tức là các yếu tố thuộc về tinh thần, như là được người khác ca ngợi, được ghi nhận công sức, có cơ hội học hỏi mở mang kiến thức, có cơ hội phát triển và hoàn thiện bản thân, được mở rộng mạng lưới bạn bè và các mối quan hệ, được trao quyền tự quyết, được tự do làm điều mình thích…
Khi biết tới lý thuyết này, tôi nhận ra hai điều:
- Thứ nhất, nếu cảm thấy việc đi làm của mình đang bị đồng tiền chi phối quá nhiều (bạn phải chấp nhận làm công việc nhàm chán, không có chuyên môn, không có tương lai phát triển, thậm chí sai trái chỉ để được trả tiền, bạn cạn kiệt sức khỏe tinh thần và thể chất vì phải đuổi theo những deadline dồn dập, bất tận hay vì phải liên tục nghe những lời tiêu cực từ khách hàng, bạn phải chấp nhận luồn cúi một người sếp mà bạn không tôn trọng hoặc phải giả vờ hòa nhập trong một môi trường làm việc độc hại toàn đồng nghiệp nói xấu sau lưng, bạn chỉ biết công việc và công việc mà bỏ bê chăm sóc gia đình…), hãy thử tìm cách hạ thấp ngưỡng thỏa mãn về vật chất của mình. Và bạn có thể dừng công việc đó lại sớm hơn, thay vì cố mãi, cố mãi để thành “quá cố”. Làm thế nào để hạ thấp ngưỡng thỏa mãn về vật chất là cả một chủ đề rất lớn mà sau này, khi tìm hiểu về Tự do Tài chính tôi mới càng hiểu ra nhiều vấn đề liên quan. Tôi sẽ chia sẻ thêm về vấn đề này trong series bài viết về Quản lý Tài chính cá nhân trong thời gian tới.
- Thứ hai, vậy khi đạt tới ngưỡng rồi, làm thế nào để tiếp tục thấy hạnh phúc thêm mỗi ngày? Trả lời được câu hỏi này thì chúng ta mới thực sự tìm thấy mục tiêu sống của cuộc đời mình, khi bỏ đồng tiền qua một bên. Không cần phải đợi tới khi giàu mới cần tìm ra điều này, mà ngay cả khi đang trong hành trình kiếm tiền, biết được mục tiêu sống cũng sẽ tiếp thêm cho chúng ta năng lượng để tiến tới, hoặc điều hướng ta đi về phía con đường đúng với bản thể của mình.
Ngộ ra điều này, tôi đã thực sự ngồi ngẫm nghĩ lại về ba công việc đã trải qua. Tôi nhận ra lý do đơn giản tôi làm những công việc này chỉ là vì tôi chạy theo những tiêu chuẩn chung của xã hội (công ty có tiếng, lương cao, mối quan hệ rộng, nghe chức danh có vẻ oanh liệt) thay vì làm chúng vì chính bản thân tôi mong muốn và yêu thích được làm. Nghe thì đơn giản nhưng tôi đã phải mất tới vài tháng dằn vặt và đối thoại với bản thân để đưa ra quyết định nghỉ việc ở công ty thứ 3 trong sự phản đối dữ dội từ phía gia đình, vì đang yên đang lành lại bỏ việc ở một nơi bao người phải chạy việc trầy trật mới vào được như thế. Nhưng tôi vẫn kiên gan với quyết định của mình, và ứng tuyển sang một lĩnh vực hoàn toàn mới mẻ nhưng trong tâm khảm, tôi luôn thấy trong mình có một ngọn lửa le lói hướng về nó – mong ước cống hiến điều gì đó có ích cho cộng đồng, cho xã hội.