Hãy tưởng tượng việc học Tiếng Anh của bạn như việc bạn cần đi từ điểm A đến điểm B. Điểm A là trình độ hiện tại của bạn, B là mục tiêu học Tiếng Anh bạn muốn đạt tới. Vậy bạn cần làm những gì, theo thứ tự ưu tiên, để đặt chân tới B?
Trước khi đọc tiếp, bạn hãy thử tự đưa ra câu trả lời của mình trước đã nhé.
Bạn đã có câu trả lời của riêng mình chưa? Bây giờ, tôi kể cho bạn nghe một câu chuyện hài do tôi tự sáng tác ra nhé!
“Chị Lê leo lên taxi của anh Táo: “Cho tôi đến nhà chú Cam con nhà bà Quýt!”. “OK!” anh Táo đáp. Xe lăn bánh được một đoạn, mặt anh Táo nghệt ra: “Ủa mà nhà ông Cam con bà Quýt là ở đâu?”
Bạn thấy nó có na ná chuyện này không? “Mục tiêu học Tiếng Anh của tôi rất rõ ràng. Tôi muốn có thể tự tin giao tiếp lưu loát bằng Tiếng Anh, phát âm chuẩn, phản xạ nhanh không cần nghĩ bằng Tiếng Việt trước rồi mới dịch ra Tiếng Anh”. ”OK fine, vậy giao tiếp lưu loát bằng Tiếng Anh là như thế nào, và thế nào gọi là tự tin?”… Tịt.
Chắc bạn hiểu ý tôi rồi đúng không? Việc số 1 cần làm, theo góc nhìn của cá nhân tôi, là bạn phải xác định được điểm B là điểm nào – một cách chính xác, tức là xác định được mục tiêu thật cụ thể, rõ ràng theo tiêu chuẩn SMART: S (Specific: cụ thể), M (Measurable: đo lường được, định lượng được), A (Achievable: có khả năng đạt được), R (Realistic: có tính thực tế, khả thi), T (Time-bound: có giới hạn thời gian).
Vấn đề lớn nhất và đầu tiên mà tôi (đã từng) và rất nhiều bạn đã học Tiếng Anh tới chục năm vẫn không khá lên được, chính là vì chúng ta đã KHÔNG XÁC ĐỊNH ĐƯỢC MỤC TIÊU ĐÚNG. Chúng ta cứ nghĩ “lưu loát, tự tin, thành thục…” là mục tiêu ĐÚNG, nhưng mà bạn thấy đấy, đó là những mục tiêu SAI, bởi vì chúng quá chung chung, không thể đo lường được, không có một deadline nào được đưa ra, không căn cứ trên năng lực Tiếng Anh hiện tại của bạn để xem nó có khả năng đạt được và có tính phù hợp khả thi hay không. Và khi mục tiêu SAI thì làm sao bạn đi tới nơi ĐÚNG? Rốt cuộc, bạn tưởng mình đang đi về B nhưng thực tế lại đi tới B’, mà đến B’ rồi hay chưa cũng… không biết bởi nó cứ mập mờ hư ảo vậy!
Tôi hi vọng đọc tới đây, bạn hãy tạm dừng vài phút để suy nghĩ về những điều tôi vừa nhấn mạnh, và tự thiết lập lại mục tiêu học Tiếng Anh ĐÚNG cho mình.
Mục tiêu đúng sẽ có cú pháp như sau: “Tôi muốn đạt trình độ Nghe (hoặc Nói/Đọc/Viết hoặc cả 4 kỹ năng) đạt A điểm vào thời điểm B ”.
Ví dụ: Tôi muốn đạt 600 điểm Toeic trong kỳ thi ngày 20/05/2023./ Tôi muốn thi học kỳ môn vấn đáp TA ngày…đạt trên 7 điểm./ Tôi muốn nhóm tôi đạt điểm cao nhất trong 4 nhóm thuyết trình TA ở lớp học thêm vào tối thứ 6 tuần này./ Tôi muốn làm bài test phát âm trên app ELSA ngay bây giờ đạt ít nhất 75% từ phát âm đúng. / (Nếu bạn đang theo lớp học hay giáo trình TA nào đó) Tôi muốn làm bài tập số 2 trong cuốn sách này đạt 4/5 câu trả lời đúng./ Tôi muốn trong vòng 7 ngày kể từ hôm nay sẽ học được thêm 60 từ mới.
Có một lưu ý nhỏ là thời hạn time-bound không nên để quá xa so với thời điểm bạn đặt mục tiêu. Lý do là vì nếu bạn để quá xa, bộ não sẽ dễ bị rơi vào trạng thái ru ngủ: “Ôi, còn lâu mới thi/ kiểm tra, việc gì phải vội? Cứ từ từ…” Dần dần sẽ bạn sẽ quên mất mục tiêu, động lực học cũng tự triệt tiêu, và coi như chưa từng có mục tiêu nào được đề ra.
Còn đây là ví dụ thật của chính tôi: cuối năm 2008, tôi đề ra mục tiêu “Phải đạt tối thiểu 6.5 (còn mong ước là 7.0) điểm overall band score trong kỳ thi IELTS Academic diễn ra vào ngày 14/03/2009”. Tại sao tôi lại đưa ra mục tiêu này?
Tôi tốt nghiệp ĐH nửa cuối năm 2008 và từ khoảng tháng 11 bắt đầu nuôi mộng xin học bổng du học Master ở Úc. Tiêu chuẩn đầu vào Tiếng Anh tối thiểu cho hồ sơ du học lúc đó là 6.5 IELTS nên tối thiểu tôi phải thi đạt IE 6.5. Còn mức 7.0 thoạt đầu tôi không dám mơ, nhưng vì cô bạn Bí thư Đoàn lớp ĐH của tôi đã thi được 7.0 nên tinh thần ganh đua học tập lành mạnh trỗi dậy, tôi đặt mục tiêu cho bản thân với niềm tin: người khác đã làm được, thì mình cũng có thể làm được. Ngoài ra nó là một dạng mục tiêu dự phòng, đặt cao lên để cố gắng tối đa, nhỡ rớt xuống 0.5 điểm là… vừa.
Tại sao là ngày 14/03/2009? Một năm ở Úc có 2 kỳ nhập học, nếu tôi nhớ không nhầm thì là tháng 2 và tháng 7. Tôi tính là đợi đến kỳ nhập học T2/2010 thì lâu quá và còn conflict với một số kế hoạch cá nhân khác của tôi, do vậy tôi sẽ phải đăng ký kỳ học T7/2009. Mà trước khi nhập học thì phải lo rất nhiều thủ tục, riêng về hồ sơ apply xin học ở một trường bất kỳ dưới dạng học bổng thì đã gồm 2 thủ tục riêng: một là hồ sơ xin admission vào trường (nôm na hiểu là trường đồng ý nhận mình vào học, trong bộ hồ sơ này thì chứng chỉ IE chỉ là 1 trong nhiều giấy tờ cần thiết), hai là hồ sơ xin học bổng. Nếu đỗ được vào trường và xin được học bổng thì bắt đầu lo các thủ tục đi lại, tài chính, ăn ở… Tóm lại, tôi tính là muộn nhất đầu tháng 5 phải có được chứng chỉ IE để còn kịp chạy các deadline đằng sau.
Hồi năm 2009 thì chỉ có thi IE giấy chứ chưa có online như bây giờ nên số lượng ngày tổ chức thi trong mỗi tháng là rất ít. Khi tôi đến trung tâm đăng ký thi thì các lịch thi từ sau ngày 15/3/2009 đến hết tháng 6 đã full đăng ký. Chỉ còn ngày 14/3 là ngày xa nhất tính từ hôm tôi đăng ký dự thi là còn slot trống nên tôi không còn lựa chọn nào khác. Tính ra tôi chỉ còn khoảng 3.5 tháng để ôn thi. Về nhà tìm hiểu thông tin trên các forum mạng, thấy dân tình share kinh nghiệm ôn thi, luyện thi từ trước cả một năm, tôi không khỏi tim đập chân run. Lệ phí thi đã nộp không hoàn lại, là một số tiền không hề nhỏ đối với đứa sinh viên vừa ra trường là tôi lúc đó, tôi đã đặt mình vào tình thế đâm lao phải theo lao.
Kết thúc bài viết hôm nay, tôi mong muốn bạn hãy làm bài tập “Xác định mục tiêu học Tiếng Anh theo phương pháp SMART” cho riêng mình trước khi chuyển qua bước số 2. Nếu bạn không muốn dành vài phút suy nghĩ về việc này, thì thật tình tôi nghĩ là bạn không cần đọc tiếp những bài viết tiếp theo trong series phương pháp học Tiếng Anh hiệu quả.
Bởi vì nếu bạn đã không muốn biết mình cần đi tới đâu, thì cần gì phải quan tâm mình sẽ đi bằng đường nào? (xin mượn đoạn đối thoại giữa cô bé Alice và chú mèo trong truyện “Xứ sở kỳ diệu của Alice” thay cho kết bài).
