Hôm nay tạm gác chuyện con cái sang một bên. Ngồi ngắm mưa rơi và nghĩ về slogan của blog: “Làm mẹ Tự do & An tĩnh”, tôi muốn viết gì đó dành cho những người mẹ. Tôi quyết định chọn viết về Lối Sống Tối Giản (LSTG).
LSTG là gì và vì sao tôi chọn chủ đề này?
LSTG (trong Tiếng Anh là Minimalism) là phong cách sống mà bạn chỉ giữ lại bên mình một số lượng ít các thứ thiết yếu, loại bỏ đi những thứ dư thừa hoặc không hữu dụng để tạo một không gian sống gọn gàng, đơn giản nhưng đủ đáp ứng nhu cầu (cần phân biệt rõ: LSTG khác với sống hà tiện, tằn tiện, chắt bóp đến mức khổ sở, thiếu thốn). Tôi đã có trải nghiệm tự thân với LSTG và thực sự cảm nhận những ảnh hưởng tích cực của nó đến cuộc sống của mình, vì vậy tôi muốn chia sẻ đến mọi người. Đặc biệt khi các chị em đã làm mẹ, hàng ngày đối mặt với bao nhiêu stress đến từ việc chăm sóc, dạy dỗ con cái, thì LSTG là một cách thức hiệu quả giúp tinh thần và cơ thể các chị em được thư giãn và nghỉ ngơi mà không tốn chi phí.
Đầu tiên, tôi sẽ kể một chút về hành trình đến với LSTG của bản thân. Trước 30 tuổi, tôi không có khái niệm gì về LSTG. Là một cô gái tuổi đời còn trẻ, tôi cũng như bao bạn gái khác, thích đổi mới bản thân, không đến mức nghiện shopping nhưng cũng thích mua nhiều quần áo, váy vóc, giày dép, thích những đồ trang trí nhỏ nhỏ xinh xinh. Đi làm một thời gian có chút tiền tích lũy, khi thích cái gì là tôi mua luôn không suy nghĩ nhiều, nhất là với những món đồ giá thấp đến trung bình mà tôi nghĩ “chẳng đáng là bao”. Đồ đạc trong nhà, trên bàn làm việc, trong tủ đồ cứ thế nhiều dần lên. Không vấn đề gì, tôi vẫn có thể sắp xếp để mọi thứ có chỗ cất đặt.
Thế rồi, theo thời gian, những stress trong công việc, cuộc sống tăng lên. Tôi bắt đầu cảm thấy ngột ngạt, trĩu nặng trong chính cabin làm việc của mình, đôi khi là trong cả căn phòng ở của mình dù phòng khá rộng và thoáng. Tôi thấy khó thở, đặc biệt là khi nhìn đâu cũng thấy đồ đạc. Nhiều đồ dùng đã lâu không được động tới, bụi trắng phủ mịn trên bề mặt. Tôi cảm thấy tâm hồn, cảm xúc của mình cũng ngổn ngang, bụi bặm và cũ kỹ như những món đồ kia. Tôi thấy cần phải dọn dẹp đồ đạc, cũng là dọn dẹp chính mình, để lấy thêm không gian sinh khí cho bản thân. Tôi quyết định hành động: thanh lọc, từ bỏ những thứ thừa thãi.
Tôi bắt đầu kiểm kê tất cả đồ dùng theo lần lượt từng nhóm công năng. Trong từng nhóm, tôi chỉ chọn giữ lại số ít đồ còn tốt mà tôi thực sự yêu thích và dùng thường xuyên. Số còn lại, tôi tiễn các bạn ra đi theo 2 phân loại túi: 1 túi đựng đồ còn tốt có thể mang cho, tặng, 1 túi đồ cũ hỏng thì mang đi bỏ. Hoàn thành mỗi túi to buộc gọn ghẽ là lòng tôi lại thấy nhẹ nhõm thêm một chút. Đầu tiên là vậy; sau thì càng dọn dẹp, thanh lọc, tôi lại càng thấy vui tươi, phấn khởi. Không gian trong nhà, trên bàn làm việc sau khi dọn dẹp trở nên thoáng đãng, sạch sẽ, tươi mới (cảm giác oxy tươi ùa tràn nơi nơi thật “đã”). Và tôi cũng như trở thành một con người mới, lại được sạc đầy năng lượng tích cực để vượt qua vùng trũng và đi tiếp.
Từ đó, tôi bắt đầu thực hành LSTG (mà lúc đó tôi còn chưa biết gọi tên nó là gì, hồi đó các sách hoặc nhóm hội trên mạng XH về LSTG chưa nhiều) và thấy mình không còn phải bận lòng vì những thứ không cần thiết nữa. Tôi chỉ sở hữu bên mình những thứ – cả về vật chất lẫn tinh thần – quan trọng nhất, cần thiết nhất với số lượng vừa đủ hoặc ít nhất. Và tôi hạnh phúc.
LSTG có rất nhiều lợi ích ở nhiều phương diện. Ở đây tôi chia thành 4 phương diện: không gian sống, tinh thần, tính kinh tế, sự sáng tạo.
- Về không gian sống:
Rõ ràng là khi đồ đạc trong nhà bạn quá nhiều, bạn thì bận với công việc, gia đình và con cái không thể lau dọn thường xuyên được thì kết quả tất yếu là chúng sẽ phủ đầy bụi bặm, ẩm mốc và là chỗ cho chuột bọ gián rết làm tổ hoặc …đi WC một cách láo lếu. Thế là nhà bạn sẽ trở nên bẩn, bụi, hôi và đầy vi khuẩn; ngày ngày bạn hít thở bầu không khí ô nhiễm đó. Chưa kể các nguy cơ cháy nổ nếu các vật liệu dễ bắt cháy lấp phủ nguồn phát cháy. Nếu lười không muốn ngày nào cũng phải lau dọn đồ đạc, hoặc phải chi tiền thuê người dọn dẹp theo giờ, thì cách kinh tế, hiệu quả, lâu dài nhất là hãy vứt bỏ bớt đồ thừa đi. Lần dọn thanh lọc đầu tiên sẽ khá mất thời gian, nhưng về sau, bạn chỉ còn phải chăm sóc một số ít đồ đạc còn lại. Đau một lần rồi thôi. Không gian sống được cải thiện rõ rệt: đồ đạc ít hơn, không gian trống – thoáng trong nhà (tôi hay gọi là “khoảng nghỉ không gian”) nhiều hơn, nắng – gió – oxy vào bầu bạn nhiều hơn, đều là những thứ mang lại năng lượng tích cực cho chủ nhân. Bỏ bớt núi đồ thừa, sắm thêm 1 cây xanh nội thất nho nhỏ là đã đủ khoác lên một sức sống hoàn toàn mới mẻ và tươi lành cho căn nhà của bạn.
Chưa kể khi bạn có con, một căn nhà ít đồ đạc sẽ là điểm cộng tuyệt đối. Như tôi, đang là mẹ của 2 bạn nhỏ mầm non. Nhà ít đồ đạc khỏi lo con làm rơi vỡ hỏng hoặc làm con bị thương. Phòng khách ít đồ đạc kiểu “vườn không nhà trống” kiêm sân chơi cho con và gia đình: đá bóng, bóng rổ, bóng bàn, nhà bóng, sân đua xe oto chạy cót, sân nhảy khiêu vũ… Khi mà trẻ con thành phố giờ có quá ít không gian vui chơi, chạy nhảy, đi khu vui chơi thì phí vào cửa cũng không hề rẻ, LSTG là một ý tưởng tuyệt vời để mọi gia đình sở hữu sân chơi built-in ngay trong nhà.
Thêm vào đó, khi chỉ còn sở hữu một số ít đồ đạc, bất cứ khi nào bạn cần tìm một thứ gì đó, bạn sẽ luôn biết chính xác nó ở đâu. Tiết kiệm thời gian, công sức hơn hẳn việc bới tìm đồ trong một nùi những thứ linh tinh rác nhà.
- Về tinh thần:
Càng ngày tôi càng nhận thấy LSTG là một cách làm bạn với bản thân tuyệt vời, một cách “thiền” về tâm trí.
Thứ nhất, khi chúng ta dọn dẹp đồ đạc, vật chất, cũng là khi chúng ta dọn dẹp tâm hồn mình. Chúng ta phải đối thoại với bản thân để quyết định nên giữ hay bỏ một món đồ, từ đó, khơi gợi lại những cảm xúc tốt đẹp, và rũ bỏ những thứ tiêu cực. Kiểu như: “Đây là cuốn “Nhật ký gia đình” mà mình đã bỏ công ghi chép suốt cả một năm để làm quà kỷ niệm ngày cưới cho bố mẹ. Bìa nó rụng tả tơi rồi nhưng những trang ghi chép vẫn còn nguyên. Giá trị tinh thần đó không bao giờ mua lại được, vậy nên đây là thứ không bao giờ mình bỏ đi được… Thế còn bộ quần áo này, nó còn rất đẹp và mới, mỗi tội mình mặc trông cứ sao sao ấy? Vậy thì gói tặng người khác, ủng hộ người nghèo càng tốt. Mình bỏ được một món đồ không vừa ý, người nhận thì có quần áo tốt để mặc, bộ quần áo cũng không lãng phí công dụng.” Chính vì những đoạn đối thoại nội tâm như vậy nên những buổi thanh lọc đồ đạc thường mất rất nhiều thời gian so với việc dọn đồ đơn thuần. Nhưng bạn sẽ thấy hoàn toàn xứng đáng đánh đổi khoảng thời gian đó với một không gian thoáng đãng, tươi mới sau khi dọn dẹp gọn gàng và tinh giản.
Thứ hai, tôi đã đọc ở đâu đó rằng, mọi thứ tồn tại trên đời này đều chứa đựng và trao đổi năng lượng. Khi một đồ đạc không còn hữu ích tồn tại trong nhà bạn, nó sẽ vẫn thu hút, hấp thụ sự chú ý và 1 phần năng lượng (dù nhỏ) của bạn. Số lượng đồ đạc đó càng nhiều, bạn càng mất nhiều năng lượng khi nhìn thấy chúng hàng ngày. Khi bạn đã trong trạng thái năng lượng xuống thấp (con ốm, gào khóc, ăn vạ, mẹ stressed, việc ngập đầu ngập cổ, trúng Vietlott 3x tỷ mà lại làm mất tờ vé số…) mà còn bị hút năng lượng ra như vậy thì càng không tốt cho bản thân. Do vậy, loại bỏ chúng là cách đơn giản nhất để không lãng phí năng lượng cho những điều vô bổ.
Thứ ba, LSTG không chỉ áp dụng cho đồ vật mà cho cả tinh thần và các mối quan hệ. Cắt bỏ những mối quan hệ xã giao, tệ hơn là những mối quan hệ độc hại, để tập trung cho việc yêu thương và chăm lo những mối quan hệ thật sự chất lượng và đáng trân trọng (mà bạn biết không, ưu tiên số 1 chính làm mối quan hệ với Bản Thân đó. Đã bao lâu rồi bạn không sống cho chính mình, mà chỉ thả mình trôi đi theo lối sống, dư luận, quan điểm của xã hội bên ngoài? Ngày trẻ, tôi đã từng rất để ý đến lời nhận xét của những người xung quanh, một lời chê, trách cũng làm tôi buồn mấy ngày. Tôi luôn muốn làm đẹp lòng tất cả. Cho đến lúc nhận ra, khi tôi làm mọi việc để mọi người đều thấy vui thì người duy nhất kiệt sức và buồn bã là mình, thì tôi bắt đầu học cách trở thành bạn thân của Bản Thân. Và giờ đây, khi rất ít quan tâm người khác nói gì về mình, tôi cảm thấy vô cùng thư thái). Cắt bỏ thời gian lướt mạng xã hội, chơi game online… để cho mình nghỉ ngơi, thư giãn, đọc sách, nghe nhạc, chơi đàn, vẽ vời, ca hát, đi dạo ngoài trời, tập thể dục được thì quá tốt. Tâm trí an tĩnh, trong lành giúp cơ thể mạnh khỏe, vui tươi.
- Về kinh tế:
Kể bạn nghe, khi dọn tủ đồ quần áo hồi 2x tuổi, tôi đã bàng hoàng nhận ra: nếu tính tổng giá trị của những bộ quần áo tôi mới mặc vài lần đã chán và muốn bỏ, số tiền bằng cả vài tháng lương (dù giá trị mỗi bộ không cao, thậm chí có thể nói là rẻ, nhưng do thói thích đâu mua đấy và không chịu kiểm kê đồ thường xuyên, thành ra cứ mua rả rích mỗi lúc 1-2 bộ, tích lũy vào thành nhiều). Quan trọng là, vài tháng lương ấy giờ vứt qua cửa sổ, chứ nếu mua đồ dùng được lâu dài thì cũng không đến nỗi xót của. Đến lúc ấy tôi mới nhận ra tác hại của việc mua sắm không có kế hoạch. Nếu biết đến LSTG từ sớm, tôi đã suy nghĩ kỹ hơn trước khi mua bất cứ thứ gì, và nhờ đó tiết kiệm được khoản tiền không nhỏ. Giờ thì thói quen mua sắm của tôi đã luôn lấy LSTG làm tôn chỉ. Lấy ví dụ về thời trang (chị em chúng ta hay tốn kém nhiều cho khoản này): giờ thì tủ quần áo của tôi chỉ quanh đi quẩn lại chục bộ thay đổi, giày 3 đôi (1 bệt – 1 xăng đan – 1 cao gót), túi 1 chiếc là hết. Ưu tiên đồ đa năng dễ kết hợp thành nhiều outfit, dùng được trong nhiều dịp khác nhau, chất liệu không nhăn nhàu, khỏi mất thời gian là ủi (để thời gian đó làm việc khác hữu ích hơn, kiếm tiền, hay viết blog chia sẻ kinh nghiệm chẳng hạn :)).
Nếu bạn nào có nghiên cứu về đầu tư và tự do tài chính, chắc chắn sẽ nhận ra một điều: những tỷ phú trên thế giới đa phần đều thực hành LSTG. Đơn giản là họ đã hình thành thói quen đó từ thuở hàn vi – thói quen chi tiêu tiết kiệm và hợp lý để dành tiền đưa vào đầu tư hơn là mua sắm tiêu xài. Số tiền mấy tháng lương mua quần áo vô tội vạ của tôi, nếu áp dụng lãi kép 15% cho khoảng 30 năm, có thể trở thành một số tiền khổng lồ tới đơn vị tỷ đồng! Bạn nào xác định Tự Do Tài Chính là đích đến thì chắc chắn sẽ coi LSTG là trợ thủ đắc lực cho kế hoạch Tăng Tiết Kiệm trên hành trình kiên trì của mình.
- Kích thích óc sáng tạo và tình cảm gia đình:
Điều này đặc biệt đúng nếu nhà bạn có con nhỏ. Nhà càng ít đồ thì bạn sẽ càng cần phát huy sự sáng tạo để phát minh ra những công dụng mới cho đồ đạc. Ví dụ, bộ bàn ghế nhựa mầm non tôi mua cho 2 bạn nhỏ ở nhà, vừa là bàn ăn, bàn học cho các con, nhưng hô biến phát cũng là gôn sút bóng để tối đến gia đình đá bóng rầm rập. Bộ thẻ đồ chơi Twin Match nhà sản xuất chỉ hướng dẫn 2 cách chơi nhưng mẹ con ngồi với nhau có thể sáng tác ra tới chục trò chơi không chán. Các nhà nghiên cứu giáo dục cũng chỉ ra rằng, trẻ em càng có ít đồ chơi thì càng kích thích tư duy sáng tạo và trí tưởng tượng phát triển. Vậy là một công đôi ba việc.
Bàn về LSTG thì còn rất nhiều vấn đề hay ho như: Tại sao mọi người lại thích mua sắm – điều gì kích thích chúng ta mua sắm không kiểm soát? Cách thức sàng lọc đồ đạc để loại bỏ như thế nào? Cách sắp xếp đồ đạc gọn gàng?… nhưng tôi không có ý định viết một cuốn sách về LSTG với tất cả các khía cạnh đó ở đây. Nếu quan tâm sâu hơn, bạn có thể tìm đọc cuốn “Lối sống tối giản của người Nhật” hay search từ khóa Marie Kondo để tìm hiểu thêm. Còn trong khuôn khổ bài viết này, tôi chỉ muốn giới thiệu một lối sống tích cực, lành mạnh mà tôi nghĩ có thể giúp thay đổi cuộc đời bạn rất nhiều, nếu bạn chưa từng áp dụng nó bao giờ. Hãy thử thực hiện và nói cho tôi biết bạn cảm nhận thế nào khi đưa LSTG vào cuộc sống hàng ngày của bạn nhé.
Chúc bạn luôn vui!