[Có thể bạn chưa biết: Ibuka Masaru, tác giả cuốn sách này, là nhà đồng sáng lập Tập đoàn Sony lừng danh của Nhật Bản. Ông nghiên cứu hóa chất ảnh, có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực điện tử, nhưng đồng thời là người dành nhiều tâm huyết cho giáo dục trẻ em, đặc biệt là ở giai đoạn sớm khi trẻ dưới 3 tuổi.]
Rất nhiều bố mẹ cho rằng, khi con còn nhỏ (dưới 3 tuổi) thì “nó còn bé tí, đã biết gì đâu”. Vậy nên ở giai đoạn này, bố mẹ có xu hướng:
- Không dạy/ định hướng dạy gì cho con (quy tắc ứng xử trong đời sống, ngoại ngữ, cảm thụ nghệ thuật, thiên nhiên…), mà đợi đến khi con đi học mầm non, mẫu giáo thì mới dạy. Điều này đã gây lãng phí một khoảng thời gian rất lớn mà khi đó não con như miếng bọt biển, được dạy gì sẽ sớm biết cái đó.
- Cư xử không đúng mực hoặc vô tình để những điều tiêu cực xảy ra trước mắt con khi con còn bé, dẫn tới những tổn thương tâm lý sâu sắc không thể chữa lành trong suốt cuộc đời của trẻ về sau.
Cuốn sách này đã đưa ra những nhận định có thể khiến các bố mẹ ở trên phải thay đổi hoàn toàn suy nghĩ.
Đối với những người đang chuẩn bị làm cha, làm mẹ, tôi tin cuốn sách này sẽ mang lại nhiều giá trị cho hành trình nuôi con của các bạn. Vì vậy tôi viết bài review này, hi vọng có ích cho bạn đọc.
Tổng quan nội dung sách:
Dựa trên những nghiên cứu về não bộ con người, Ibuka Masaru cho rằng sự hình thành trí tuệ, tính cách và tâm hồn của con người đã được hoàn thiện tới 80% (so với khi hoàn toàn trưởng thành) trước 3 tuổi. Do vậy 0-3 tuổi là giai đoạn vàng của trẻ mà bố mẹ cần tận dụng để tạo ra môi trường phát triển toàn diện và khơi dậy những năng lực tiềm ẩn bên trong trẻ. Vậy môi trường đó là gì? Ông quan niệm: “Nhân cách và tính cách của trẻ tùy thuộc vào cách giáo dục của cha mẹ từ khi còn nhỏ”.
Cuốn sách gồm 3 chương:
Chương 1: Khả năng trí tuệ của trẻ được quyết định trong giai đoạn 0-3 tuổi
Trong chương này, tác giả nêu lên một số luận điểm thú vị và đáng chú ý:
- Sự liên kết của các tế bào não được quyết định trong giai đoạn này, giúp cho trẻ có khả năng học tập vô hạn mọi kiến thức được hấp thụ nếu chúng có hứng thú.
- Trẻ không có khái niệm về “dễ” và “khó”, vì vậy dạy bất cứ điều gì cho trẻ trong giai đoạn này thì trẻ cũng không bị rào cản tâm lý chùn bước trước cái “khó” như người lớn.
- Trẻ sơ sinh có một năng lực tuyệt vời gọi là “nhận thức nguyên mảng” giúp “chụp ảnh” lại những điều xảy ra trước mắt, giúp chúng có khả năng ghi nhớ nhanh hơn rất nhiều so với người lớn. Năng lực này dần dần mất đi khi chúng ta lớn lên và bị sa đà vào chi tiết, phân tích.
Chương 2: Hãy tạo ra môi trường để trẻ phát huy hết khả năng của mình
Trong chương này có một số ý kiến đáng lưu ý:
- Năng lực của trẻ được quyết định bởi môi trường và giáo dục hơn là di truyền
- “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng” thể hiện rõ rệt nhất trong giai đoạn ấu thơ
- Căn phòng yên tĩnh và quá ngăn nắp là môi trường cản trở sự phát triển của trẻ & Không cần dùng ngôn ngữ trẻ con với trẻ. Hai ý kiến này chắc là khá bất ngờ với nhiều bà mẹ Việt Nam.
- Những trải nghiệm thơ ấu là nền tảng hành động và tư duy của trẻ sau này
- Trẻ sơ sinh có thể hiểu cha mẹ đang cãi nhau & có những việc làm của cha mẹ vô tình có thể gây ra nỗi sợ hãi trong ký ức con trẻ
- Ảnh hưởng của cha mẹ, anh chị em và những người thân khác đến trẻ
- Khen ngợi trẻ tốt hơn la mắng.
- Các cách giáo dục sớm cho trẻ
Chương 3: Giáo dục trẻ thuở ấu thơ – Chỉ người mẹ mới làm được
Một số luận điểm hay:
- Vai trò quan trọng của người mẹ trong giáo dục sớm cho con (và cả người cha – nhưng vai trò của mẹ có sức ảnh hưởng lớn hơn)
- Cha mẹ hãy nhìn con để học tập
- Để con thay đổi thì cha mẹ cần thay đổi trước tiên
Đánh giá chung:
Sách viết ngắn gọn, dễ hiểu, rành mạch, rõ ràng (đúng hành văn của dân kỹ thuật). Sách cũng khá mỏng nên đọc không tốn thời gian, vì vậy tôi rất khuyến nghị các bậc cha mẹ nên dành chút thời gian đọc qua cuốn sách. Giá bìa cũng không cao (69k – NXB Phụ nữ Việt Nam) nên các bạn có thể mua sách để ủng hộ tác giả nhé.
Liên hệ thực tế:
Tôi có thói quen đọc xong cuốn sách nào hay cũng liên hệ với thực tế của bản thân xem mình có ứng dụng được chút nào không, hoặc đơn giản là để kiểm chứng xem sách viết có đúng không – hay là tác giả múa chữ vậy thôi.
Với thực tế nuôi dạy hai anh con trai đến nay thì tôi có thể khẳng định là cuốn sách này thực sự bổ ích và có tính ứng dụng cao cho các bậc làm cha làm mẹ. Ở các bài viết sau chia sẻ về quá trình lớn lên cùng con (vì nhiều mẩu chuyện nho nhỏ nên tôi không thể dồn hết vào một bài viết được), tôi sẽ liên hệ tới các luận điểm thú vị trong cuốn sách này để bạn đọc thấy rõ hơn.